Op zaterdag 8 november 2014 werd in Streekmuseum Oudheidkamer Reeuwijk de jaarlijkse PKN-dag gehouden. Het museum, een afspiegeling van het dagelijks leven in vervlogen tijd, vormde met zijn mooie stijlkamers, oude winkeltjes en vitrines met pijpenkoppen en andere bodemvondsten een fraai decor voor onze bijeenkomst.

De PKN-dag was door het museum via persberichten in de lokale media ‘wereldkundig’ gemaakt en ook op verschillende websites, waaronder die van RTV-Bodegraven en Evenementkalender was onze komst aangekondigd. Ruim voor aanvangstijd stapten de eerste bezoekers het museum binnen waar ze hartelijk werden ontvangen door een enthousiaste Corrie Perdijk en haar team.

De PKN-dag werd dit jaar bijzonder goed bezocht. Op het hoogtepunt van de dag waren ruim 55 personen aanwezig. We hebben opnieuw een aantal donateurs begroet die voor het eerst de weg naar deze informele PKN-dag wisten te vinden en we mochten een nieuwe donateur welkom heten. Door veel bezoekers werd de dag als zeer geslaagd ervaren.

Arthur van Esveld, die deze goed geoliede dag heeft georganiseerd, legde in een interview voor Radio West een en ander uit over onze stichting. Door de persberichten waren verschillende mensen met oude tabakspijpen, en in de regio gevonden pijpenkoppen naar het Streekmuseum afgereisd. Hun vondsten (voornamelijk Goudse producten) werden door Bert van der Lingen gedetermineerd.

Na binnenkomst presenteerde Ruud Stam de bestuursmededelingen. Er werd onder meer stil gestaan bij onze prille samenwerking met Uitgeverij PolderVondsten te Hoorn, die het blad Vind uitgeven. Met dit blad en zijn lezers heeft de PKN, ‘Stichting voor onderzoek historische tabakspijpen’ verschillende raakvlakken. Dit bleek later op de PKN-dag ook uit het aantal verkochte exemplaren van het door PolderVondsten uitgegeven boek Goed gevonden. Een historie van archeologen en ‘amateurs’. Het portret van Martien Weel (1935-2011). Vervolgens deed Ewout Korpershoek financieel verslag over het afgelopen boekjaar 2013/2014 en de begroting 2014/2015.

Het verdere programma bestond uit vier lezingen. Webmaster Jan Kwint hield een presentatie over de nieuwe website en gaf uitleg over de totstandkoming ervan en het gebruik. De pijp van de maand heeft een wat andere opzet gekregen en er zullen in de toekomst nieuwe rubrieken bijkomen. Dat nog niet alles vlekkeloos verloopt blijkt uit de vertraging bij het digitaliseren en verwerken van de oude nummers van het blad. In de toekomst zullen er nog een aantal aanpassingen plaatsvinden waardoor de website nog toegankelijker wordt.

Ron de Haan gaf een lezing over een groep zeldzame Noord-Franse handgemaakte pijpen en met de hand nabewerkte pijpen. Deze bijzondere kleipijpen zijn in beperkte mate vervaardigd en worden daarom nauwelijks in collecties aangetroffen. Het onderzoek naar de fabrikanten van dit artistieke rookgerei is nog in volle gang.

De presentatie van Jan van Oostveen ging over pijpenbakkersafval dat gevonden is tijdens opgravingen in Schoonhoven. Tussen het afval bevonden zich ook fragmenten van pijpenpotten en kappen. Bijzonder is ook dat door deze opgraving kon worden aangetoond dat rondbodempijpen met het merk 16 gekroond ook in Schoonhoven vervaardigd zijn.

Jos Engelen sprak over het Zenith project. Een stand van zaken en ook de moeilijkheden om dit project te voltooien. Vooral het ontbreken van financiering zorgt er voor dat thans even niet verder gewerkt wordt. Ruud Stam gaf aanvullend nog wat informatie over de gegoten pijpen uit dit project en liet vervolgens verschillende technieken voor de decoratie van gegoten pijpen zien, zoals de verschillende methoden van beschilderen, de transfers en de manier waarop doorrokers worden gemaakt.

De lunchtijd werd gebruikt om het museum te bezoeken en tegelijkertijd werd in de oude stal de ruil- en verkoopbeurs gehouden. Hier was onder meer een stand van de Goudsche pijpenmakerij “De Witte Kees”. Pijpenmaker Kees Moerings had speciaal voor deze PKN-dag in beperkte oplage pijpen met verschillende opdrukken gemaakt met als opschrift “PKN, Stichting voor Onderzoek Historische Tabakspijpen” en “PKN-dag Streekmuseum Oudheidkamer Reeuwijk 8 november 2014”. Als bijzondere geste liet hij een vijftal genummerde exemplaren verloten onder de donateurs.

Voor de goederenveiling was twee uur uitgetrokken. Frans Janssens fungeerde ook dit jaar weer op onnavolgbare wijze als een hilarische, maar professionele veilingmeester. Hij liet bezoekers die niets wilden kopen met iets moois naar huis gaan en wist de prijzen tot op grote hoogte te brengen. Een bijzonder lot werd door Frans zelf ingebracht: een middag varen op de Westeinder plassen met de veilingmeester en zijn echtgenote.

De organisatie van het Streekmuseum was erg gecharmeerd van de inzet van Frans en het enthousiasme van de bezoekers en gaf ter plekke toestemming om een landschapsprent uit de museumwinkel te laten veilen voor onze stichting.

Het was een zeer geslaagde veiling met veel vermaak voor iedereen. Met dank aan Frans, zijn assistenten Theo Grintjes en Nico Verlaat en uiteraard de enthousiaste en gulle bieders. Door hen werd een opbrengst van maar liefst ruim 1.000 euro gerealiseerd. Het geld komt in zijn geheel ten goede aan de kas van de PKN, ‘Stichting voor onderzoek historische tabakspijpen’. Hartelijk dank allemaal.

Na afloop van de veiling vertrok een dertigtal bezoekers naar een Chinees restaurant in Gouda waar tijdens een gezellig samenzijn enthousiast werd nagepraat over deze succesvolle dag.

Tekst:Bert van der Lingen

Fotografie: Arjan de Haan en Jan Kwint