Pijp van de maand januari
De eerste pijp van de maand is een uitzonderlijk pijpje uit het Westerwald bij Koblenz. Het Westerwald was vanaf de 16e eeuw het belangrijkste ceramische centrum van Duitsland. Iedereen kent de blauw-grijze potten, die in Nederland werden aangeduid als Keuls aardewerk. Deze naam is ontstaan omdat de schepen die uit de richting van Koblenz kwamen, in Keulen ‘last moesten breken’. Dat betekende dat deze schepen hun lading verplicht over moesten laden op een ander schip en belasting moesten betalen. Een goede inkomstenbron voor Keulen.
Naast gebruikskeramiek zijn in het Westerwald ook eeuwenlang pijpen gemaakt van klei. De kleivoorkomens van witbakkende klei waren ook van belang voor de Nederlandse pijpenmakers, die daar veel klei vandaan haalden.
Het hier afgebeelde pijpje is een klein sigarenpijpje met een houten steel. Om de steel en de kop van het pijpje zit een rood touwtje om ervoor te zorgen dat steel en kop bijeengehouden werden. Het touwtje eindigt in en een kwastje voor de versiering.
De pijpenkop is gemaakt van ongesinterde klei, het zogenaamde ‘Steingut’ en is oxiderend gebrand. Dat betekent dat de temperatuur tijdens het bakken niet hoger kwam dan 1050 tot maximaal 1240 graden en dat door deze relatief lage temperatuur en door de samenstelling van de klei, de kleideeltjes niet met elkaar versmolten. Hierdoor bleef de scherf poreus. Dit in tegenstelling met het ‘Steinzeug’ waar de kleideeltjes door de hogere temperatuur wel aan elkaar smolten. De kop van het pijpje is polychroom beschilderd en geglazuurd met een loodvrij alkali-boor-silicaatglazuur en behoort, vanwege de gebruikte kleuren tot het zogenaamde ‘Elfenbein Steingut’.
Pijpen van Steingut en Steinzeug komen beide voor, maar zijn zeer weinig gemaakt vanwege de slechte rookeigenschappen.
De versiering van de pijpenkop past in de periode van het Historismus, een stroming aan het eind van de 19e eeuw waarbij teruggegrepen werd op vroegere kunststromingen. In dit geval de Renaissance. De datering is rond 1900. Op de kop staan een man met een sigaartje in zijn mond en een vrouw afgebeeld. Beide in een ovaal. Het pijpje heeft een hoogte van slechts 3,8 cm en een doorsnede van 1,5 cm.
Pipe of the month januari
The first 'pipe of the month' for this new year is a remarkable pip from the German Westerwald region near Koblenz. Since the 16th century, the Westerwald has been the most important ceramic region of Germany. Who has never seen the blue-grey pots and cans, in the Netherlands describes as 'Cologne pottery'. The pottery was not made in Cologne, but all ships coming from the Koblenz region were obliged to 'break cargo' in Cologne, which meant that the cargo needed to be loaded onto another ship and taxes could be charged. A solid source of income for the city.
The Westerwald was also the region where for several centuries, clay pipes were made. The pipe clay which was harvested in the region was also very popular with Dutch clay pipe makers who imported large quantities from the region.
The pipe we highlight here, is a small cigar pipe with a wooden stem. The stem and the bowl are connected by a thin piece of red rope, which has the function of keeping bowl and stem together. The rope has a small tassel and the end for decorative purposes.
The pipe's bowl is made of stoneware, the so called 'Steingut'. This stoneware was fired at temperatures between 1050 and 1240 degrees, a relatively low temperature, which prevented the clay to 'melt' and the final product to remain penetrable. The pipe has been painted in multiple colors and glazed. The colours used are characteristic for the so called 'Elfenbein Stoneware'.
Pipes made of this material are known, but fairly scarce as they generally do not have the most comfortable smoking characteristics.
The decorations on the bowl are exemplary for the period known as 'Historismus', a late 19th century trend that favoured earlier art. In this case the Renaissance. The pipe will have been made around 1900. The bowl has portraits of a man with a cigar in his mouth and a woman, both placed in ovals. The height of the bowl is only 3.8 cm and the diameter is 1.5 cm.
